Beste Heer Teirlinck,
Vanuit een andere tijd en een ander land schrijf ik u een brief. Ik denk aan het perspectief uit uw venster en aan de gastvrijheid van uw taal en uw huis. Uit mijn raam zie ik hoe de warme kleuren vervagen en blauwer worden aan de kim. De weg schrijft zich doorheen het landschap, tot bij u.
Aan dit venster kwam er perspectief in mijn leven. Ik hoefde niet meer in een benauwde capsule op zoek naar ruimte of naar de zoveelste illusie. Het koortsachtige overleven stopte, ik haastte me minder. Sinds dat perspectief aardde ik. Ik leerde toen dat perspectief niet alleen maar uit vluchtlijnen bestaat maar ook uit kleur. Ik leerde het atmosferisch perspectief. Het is de schildertechniek die diepte brengt door kleur en met kleur platte plaatjes verandert in de ronde aarde. Het perspectief dat ademt werd een troost in lockdown. Ik doop het hier tot een literair begrip.
Dichtbij kleur je warm en duidelijk. Thuis zijn in het hier en nu, in jezelf. Een schildpad heeft een huis, een haas niet. Een haas rent, voor de haas is alles even ver en wazig in zijn vlucht. Veraf kleur je in koude kleuren, blauwer en vager, veraf heeft minder details.
De afstand tot de dingen maakte me zachter, deed me relativeren en het geheel weer zien. Het leren denken van eiland tot eiland bracht me verder, ik klauterde naar een langetermijnvisie. Pas sinds ik in het nu woon, elke dag mijn hart uitlaat, ademt dat nu dieper en voel ik me niet opgesloten door dat nu, alles kan nog groeien als ik de tijd mag nemen. Zo zou je het luchtperspectief kunnen zien. Lange termijn in de verte, het hier en nu in detail. Het atmosferisch perspectief is geen kortetermijnoplossing, het is het perspectief van ademruimte. Je kijkt stapvoets naar de verte.
Plots ging de wereld dicht, moesten we afstand nemen en was er de onzichtbare dreiging van een virus. Quarantaine komt van het Italiaanse quaranta giorniv, veertig dagen. Ten tijde van de pestepidemie in de 14de eeuw moesten schepen 40 dagen in de haven blijven, mocht de bemanning het schip niet verlaten om verspreiding van infectie tegen te gaan. Ook de vastentijd na het carnaval duurt 40 dagen. Achter de schermen van het drukke theater kruipen, zuiveren.
Soms leek de quarantaine op contemplatie die in de haast vergeten wordt. Officiële nadenktijd. Een schildpad kent de weg beter, hij bevoelt die meer. Een haas heeft geen perspectief, suist weg. Ik leefde te lang in de uitgestelde tijd van de haas. Plots kwam er extra tijd die was kwijtgeraakt. Een stilstaande klok staat een keer per dag juist.
Ik hoop maar dat kinderen zonder ruimte ook konden ademen. Om hun ruimtemeetkunde te begrijpen. Voor hun toekomstperspectief. Zodat ze kunnen aarden in plaats van vallen. Ik denk aan zaken die over kop gingen door het vreemde virus. Aan vluchtelingen denk ik, op zoek naar een tweede verblijfplaats omdat de eerste kapot werd geschoten. Ik denk aan het zorgpersoneel met de wereld op de rug. We hoeven niet te razen door het hier en nu, we moeten ernaar kijken, het tekent zich scherp voor ons af, vanuit ons venster.
Toen de quarantaine uitbolde, werd er al snel geopperd dat mensen met twee huizen naar hun tweede huis wilden. Soms klonk het als stoffige hazensprongen, de schildpad vergetend, renden de hazen alweer weg terwijl de openbare parkjes gesloten bleven en kinderen van dichtbij zonder eigen ruimte werden weggezet in de wazige verte. Een schildpad kan rustig wandelen, hij heeft een huis, een haas rent van hol tot hol.
Gek dat een virus dat de adem afnam ook deed herademen. De hoogste bergen werden weer zichtbaar. Het wild en de vogels kwamen dichter. Er stierven mensen, de verplichte afstand was soms kil en toch voelde ik ook de restaurerende kracht van het leven. De adem werd bedreigd en we herademden.
Toen ik hier kwam wonen, midden in het atmosferisch perspectief, zag ik mijn vrienden intenser terug. Door de afstand gingen we dichten. Leerde ik het woord ‘bijzonder’ koesteren. Bij en zonder.
Tijdens de quarantaine mochten we ons in Frankrijk verplaatsen voor essentiële zaken naar de kruidenier met een speciaal document. Bij de kruidenier vroeg een agent aan een oud mannetje of een fles wijn wel essentieel was. Existentiële vragen door een staatsbediende. Zelf had ik het foute Staatsdocument mee. Per ongeluk had ik een toestemming voor de overzeese gebieden van Frankrijk mee toen ik een vlootje boter, een paar croissants en waspoeder ging halen. Je kan ook reizen in je hoofd.
In het begin van dit jaar schreef ik hier in Frankrijk een tweetalige nieuwjaarswens. Ik aarzelde even om ‘hospitalité’ op de wenskaart te schrijven, het betekent ‘gastvrijheid’ maar klinkt zo ziekenhuisachtig. Nooit kon ik vermoeden dat de hospitalen gauw extra gastvrij moesten zijn, steunend op onze solidariteit en sociale zekerheid, nog wat anders dan een liefdadige fooi.
Vanuit een andere tijd en ander land schrijf ik in deze brief een nieuwe wens. Ik wens iedereen perspectief op een gastvrije plek, een adempauze.
Genegen groet,
Katrien
Frankrijk, mei 2020
